Rtęć a emisja gazów cieplarnianych – jaka jest między nimi zależność?

Rtęć (Hg) to jeden z najbardziej toksycznych pierwiastków. Zatrucie nim wywołuje problemy ze snem, osłabienie, fioletowe zabarwienie dziąseł i ogólnie rozdrażnienie. Przyczynia się również do chorób nowotworowych, a nawet śmierci. Choć Hg naturalnie występuje w środowisku, to przez człowieka do obiegu jego nadmierna ilość. Najwięcej rtęci jest w morzach i oceanach, jednak, niestety, nie brakuje go  też w atmosferze. Dlaczego?

Rtęć w atmosferze

W związku ze szkodliwością rtęci Unia Europejska wprowadziła liczne regulacje, m.in. od 2020 roku obowiązuje zakaz handlu i produkcji produktów zawierających Hg. Nie oznacza to, że problem z rtęcią zniknął. Nadal trafia ona do atmosfery poprzez emisję gazów cieplarnianych. Główny sprawca uwalniania tego pierwiastką to proces spalania węgla w celu pozyskania energii elektrycznej. Większość krajów w Europie znacznie ograniczyła ten precedens, jednak w Polsce nadal w ten sposób jest pozyskiwane 90% energii. Większość rtęci trafia do środowiska, właśnie przez spalanie węgla. To o tyle poważny, ponieważ rtęć z łatwością przemieszcza się pomiędzy powietrzem, morzem i glebą, a co najgorsze — odkłada się w środowisku na bardzo długi okres. Kolejnym zagrożeniem jest fakt, że Hg ulega przekształceniu z formy nieorganicznej w organiczną. Ta zawiera atomy węgla, więc zostaje wchłaniany przez żywe organizmy.

Ilość trafiającej do środowiska rtęci powinna być stale monitorowana. Nie bez znaczenia jest również analiza tej substancji, które pozwoliłyby na dokładne badanie powietrza, którym się oddycha. W Polsce analizatory rtęci są na ten moment rzadkością. Pojedyncze sztuki są zlokalizowane w stacjach WIOŚ/GIOŚ. Po analizatory rtęci coraz częściej instaluje się w kominach firm palących odpady, gdyż one też emitują Hg do środowiska. Jednakże nie pozwala to na zbadanie tego, ile zanieczyszczeń znajduje się w pobliżu fabryki. Trzeba mieć na uwadze, że UE wprowadza nowe rozważania dotyczące ograniczenia emisji zabójczej rtęci i konieczne będzie dostosowanie się do nich.