Pyłomierze to certyfikowane urządzenia pomiarowe, które służą do określania skali zanieczyszczeń powietrza i definiowania jego jakości. Daje to możliwość rozpoznania źródeł zanieczyszczeń i wdrożenia działań, które mają je ograniczać. Co ważne, pyłomierze stosowane są nie tylko w warunkach zewnętrznych, ale także na terenach hal produkcyjnych, w których występuje duże zapylenie będące skutkiem procesów produkcyjnych. Pyłomierze znajdują zastosowanie głównie w gałęziach przemysłu, w których stosuje się obróbkę polerską i szlifierską, a także w zakładach emitujących szkodliwe związki do atmosfery — pyły zawieszone mogą bowiem zawierać substancje toksyczne.
Na rynku dostępne są pyłomierze stacjonarne i mobilne. W kominach i kanałach wentylacyjnych oraz na terenach hal produkcyjnych często stosuje się modele stacjonarne, które sprawdzają się w ciągłym monitorowaniu stężenia pyłów. Pyłomierze mobilne z kolei wykorzystuje się przy sprawdzaniu poziomu zapyleń na konkretnych stanowiskach pracy, na przykład w laboratoriach lub w biurach.
Pomiar zanieczyszczenia powietrza może odbywać się z zastosowaniem wielu różnych technologii. Jedną z nich jest skoncentrowana wiązka lasera, która pozwala na szybki i precyzyjny pomiar. Certyfikowany pyłomierz zasysa powietrze za pomocą pompki, która przechodzi przez komorę pomiarową. Dane z testu wyświetlane są na monitorze na bieżąco. Z kolei poziom kurzu, dymu, metali ciężkich można zmierzyć poprzez zliczenie cząstek poszczególnych substancji. Są to metody automatyczne, które muszą wykazywać równowartość do metod referencyjnych, a więc pyłomierz musi spełniać określone wymogi. W metodach referencyjnych stosuje się próbniki pyłu z filtrami, które po wykonanych pomiarach są ważone i kondycjonowane w laboratoriach. Czas oczekiwania na wyniki wynosi około 3 tygodnie.