Co skrywa smog? Część 6 – rtęć

Rtęć jest to metal ciężki o silnych właściwościach toksycznych, który może wpłynąć na zdrowie zarówno ludzi, jak i zwierząt. Rtęć występuje w środowisku naturalnym w postaci metalicznej, organicznej oraz nieorganicznego jonu. W smogu dominującą formą jest rtęć lotna (Hg0), która może przenikać przez błony biologiczne i gromadzić się w organizmach żywych. Długotrwałe narażenie na rtęć może prowadzić do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych, takich jak choroby układu oddechowego, sercowo-naczyniowego czy też nerwowego.

Skąd rtęć bierze się w powietrzu?

Źródła emisji rtęci do atmosfery są różnorodne. Należy do nich przede wszystkim spalanie paliw kopalnych, takich jak węgiel czy ropa naftowa. W Polsce znaczącym źródłem zanieczyszczeń rtęcią są elektrownie węglowe, które pozostają głównym dostawcą energii elektrycznej. Pozostałe źródła emisji rtęci to przemysł metalurgiczny, chemiczny oraz samochody spalinowe. Nawet jeśli nie mieszkamy w pobliżu zakładów przemysłowych czy elektrowni węglowych, rtęć zawarta w smogu może dotrzeć do nas z innego miejsca — jest przenoszone na znaczne odległości drogą atmosferyczną.

Pomiary rtęci w powietrzu

Ze względu na wysoką szkodliwość rtęci, w wielu miejscach prowadzony jest ciągły pomiar rtęci w emisji. Typowymi technikami pomiarowymi są spektroskopia absorpcyjna, analiza fluorescencyjna czy chromatografia gazowa. Ciągły pomiar rtęci w emisji jest istotny w kontekście ochrony środowiska i zdrowia publicznego. Po pierwsze, umożliwia to kontrolę emisji rtęci i monitorowanie zmian w czasie, co pozwala na identyfikację źródeł emisji i wdrożenie odpowiednich działań zaradczych. Po drugie, pozwala to na ocenę skuteczności środków ograniczających emisję rtęci i monitorowanie zgodności z przepisami i normami dotyczącymi emisji.